Sóng điện từ là gì? Những đặc điểm cơ bản của sóng điện từ

sóng điện từ là gì

Sóng điện từ là gì? Những đặc điểm cơ bản của sóng điện từ

a. Sóng điện từ là gì?

Sóng điện từ là điện từ trường lan truyền trong không gian dưới dạng sóng.

b. Tốc độ của sóng điện từ là bao nhiêu?

Trong chân không sóng điện từ lan truyền với tốc độ ánh sáng, thường được ký hiệu là c=299.792.458 m/s hay ~ 3.10^8 m/s

c. Đặc điểm của sóng điện từ

- Sóng điện từ lan truyền được trong chân không. Tốc độ lan truyền trong chân không của sóng điện từ bằng tốc độ ánh sáng trong chân không.
- Sóng điện từ lan truyền được trong các môi trường điện môi. Tốc độ lan truyền sóng điện từ trong môi trường điện môi nhỏ hơn tốc độ trong chân không và phụ thuộc vào hằng số điện môi
- Sóng điện từ là sóng ngang. Các dao động của cường độ điện trường và cường độ từ trường vuông góc với nhau và vuông góc với hướng truyền sóng
- Trong sóng điện từ dao động của điện trường và của từ trường tại một điểm luôn đồng pha với nhau
- Sóng điện từ tuân theo các quy luật truyền thẳng, phản xạ, khúc xạ, các qui luật giao thoa, nhiễu xạ. Khi gặp mặt phân cách giữa hai môi trường nó cũng bị phản xạ hoặc khúc xạ giống ánh sáng
- Sóng điện từ mang năng lượng trong quá trình lan truyền
- Sóng điện từ có bước sóng vài mét đến vài km dùng trong liên lạc vô tuyến được gọi là sóng vô tuyến. Sóng vô tuyến được chia thành sóng dài (bước sóng > 1000m), sóng trung (bước sóng 100-1000m), sóng ngắn (bước sóng từ 10-100m), sóng cực ngắn (bước sóng từ 1-10m).

d. Bảng phân chia các bức xạ sóng điện từ/ánh sáng

Tên	Bước sóng	Tần số (Hz)
Radio	1 mm - 100000 km	300 MHz - 3 Hz
Viba	1 mm - 1 met	300 GHz - 300 MHz
Tia hồng ngoại	700 nm - 1 mm	430 THz - 300 GHz
Ánh sáng nhìn thấy	380 nm-700 nm	790 THz - 430 THz
Tia tử ngoại	10 nm - 380 nm	30 PHz - 790 THz
Tia X	0,01 nm - 10 nm	30 EHz - 30 PHz
Tia gamma	≤ 0,01 nm	≥ 30 EHz

e. Sự truyền sóng vô tuyến trong khí quyển

- Các vùng sóng ngắn ít bị hấp thụ: Không khí hấp thụ rất mạnh các sóng dài, sóng trung và sóng cực ngắn, nên các sóng này không thể truyền đi xa (tối đa từ vài km đến vài chục km).
- Không khí cũng hấp thụ mạnh các sóng ngắn. Tuy nhiên, trong một số vùng tương đối hẹp, các sóng có bước sóng ngắn hầu như không bị hấp thụ (16 m; 19 m; 25 m; 31 m; 41 m; 49 m; 60 m; 75 m; 90 m; 120 m. Đài phát thanh của hầu hết các nước đều phát sóng trong những vùng sóng này).

f. Sự phản xạ của sóng ngắn trên tầng điện li

- Tầng điện li là một lớp khí quyển, trong đó các phân tử khí đã bị ion hóa rất mạnh dưới tác dụng của các tia tử ngoại trong ánh sáng Mặt Trời (ở độ cao 80 km đến 800 km).
- Các sóng ngắn phản xạ rất tốt trên tầng điện li cũng như trên mặt đất và mặt nước biển. Nhờ có sự phản xạ liên tiếp trên tầng điện li và trên mặt đất mà các sóng ngắn có thể truyền đi rất xa (vài chục nghìn km) trên mặt đất.